Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! is natuurlijk ‘gewoon’ een kwartetspel. Maar je kunt er nog veel meer mee. Hieronder vind je verschillende werkvormen. Vaak uit de praktijk van (professionele) opvoeders. Maar we beginnen met een toelichting op de kwartetten uit de ‘blauwe editie’ van het spel, die eind 2022 is verschenen.
Toelichting kwartetten in de blauwe editie
De blauwe editie van Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! bevat maar liefst negen kwartetten. Hieronder staan ze allemaal op een rijtje, met een korte toelichting en een link naar de uitgebreide blog.
- Om hulp vragen: veel kinderen vinden het moeilijk om ergens hulp bij te vragen. Terwijl de meeste mensen graag anderen helpen. Dit kwartet geeft vier handige openingszinnetjes voor het vragen om hulp. Meer over Om hulp vragen.
- Je bent blij: in de gele editie van Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! leerden we al hoe we kunnen reageren op de blijdschap, boosheid of het verdriet van anderen. In de blauwe editie leer je hoe je jouw eigen blijdschap, boosheid en verdriet kunt uiten. Voor blijdschap geldt sowieso: delen is vermenigvuldigen. Meer over Je bent blij.
- Je wordt boos: boosheid is een heel normale emotie. Dit kwartet geeft twee oneliners waarmee je kunt aangeven dat je boos aan het worden bent. En daarna reiken de derde en vierde oneliner twee strategieën aan om je boosheid te verwerken. Meer over Je wordt boos.
- Je bent verdrietig: verdriet hoort bij het leven. Het is oké om je verdriet uit te spreken. Sterker nog: vaak lucht het enorm op als je je verdriet deelt met mensen om je heen. De oneliners in dit kwartet zijn bedoeld als beginnetjes om je gevoel met iemand te delen. Meer over Je bent verdrietig.
- Compliment geven: een passend compliment is geformuleerd in ‘groeitaal’. Met een compliment in groeitaal spreek je je waardering uit, terwijl je de ontvanger tegelijk aanmoedigt om zichzelf te blijven ontwikkelen. De vier oneliners over Een compliment geven zijn voorbeelden van complimenten in groeitaal. Meer over Compliment geven.
- Compliment krijgen: een compliment is eigenlijk net zoiets als een cadeautje. Iemand geeft je iets moois met een strik erom heen. Wat zeg je dan? Dit kwartet geeft je vier suggesties. Meer over Compliment krijgen.
- Je bent zenuwachtig: iedereen is wel eens ergens zenuwachtig over. Erkennen dat je iets spannend vindt, is een prima eerste stap om in actie te komen. Juist door je angst te benoemen, maak je die draaglijk. Dit kwartet geeft je vier handvatten daarvoor. Meer over Je bent zenuwachtig.
- Je wilt even alleen zijn: soms wil je even alleen zijn. Even wat tijd voor jezelf. Hoe kun je aangeven dat je even wat tijd in je eentje wilt doorbrengen? Dit kwartet geeft je er vier handige oneliners voor. Meer over Je wilt even alleen zijn.
- Succes vieren: Succes vieren doet het zelfvertrouwen van je kind, leerling of cliënt groeien. Dit kwartet geeft handige oneliners waarmee hij of zij succes kan vieren met een groeimindset. Meer over Succes vieren.
Werkvormen
Hieronder geven we een paar werkvormen voor Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! Leuk om te weten: de meeste van deze werkvormen zijn aangedragen door gebruikers van het spel.
Social-scripts maken: onze favoriete werkvorm! Door oneliners uit verschillende kwartetten met elkaar te combineren, kun je gemakkelijk kant-en-klare scripts bedenken die je kind, leerling of cliënt kan oefenen in de praktijk. Een voorbeeld: stel je voor dat het kind zich plotseling voor een uitdagende taak gesteld ziet op school. Het kan dan eerst om tijd vragen, zodat het rustig de situatie kan overzien. Vervolgens kan hij of zij om uitleg en om hulp vragen. En als de taak vervolgens is afgerond, dan kan het kind zijn of haar blijdschap uiten, het succes vieren en de helper een compliment geven. Zo combineer je dus vijf oneliners met elkaar, om een wat langer lopende situatie aan te pakken.
Zo’n social-script maak je natuurlijk het liefste samen met je kind, leerling of cliënt. Bedenk vragenderwijs welke stappen het kind in de betreffende situatie zou willen zetten. De kaartjes kunnen daarvoor ook inspiratie geven. Zo werk je stiekem ook aan het probleemoplossend vermogen van het kind.
De kaart-op-de-koelkastdeur: een werkvorm uit een woongroep voor jongeren. Afhankelijk van wat er precies gaande was, hing de begeleiding één of twee kaarten uit het spel op de koelkastdeur. Als een soort open uitnodiging aan de groepsleden om de oneliners toe te passen in de dagelijkse omgang met elkaar. Zo leerden de jongeren onder andere om hun boosheid te uiten op een passende manier. Of om aan te geven dat ze even wat tijd voor zichzelf nodig hadden.
Wanneer het nodig was, hield de begeleiding eerst nog een kort coachgesprek met groepsleden, om de situatie expliciet te bespreken en de oneliners toe te lichten.
Deze werkvorm lijkt ons ook prima toepasbaar in een regulier huishouden of zelfs in het klaslokaal op school.
Een rapnummer of lied maken: een werkvorm uit de praktijk van een orthopedagoog. Zij werkt met jongeren met een licht verstandelijke beperking en vertelt: “Afgelopen week heb ik op basis van de zinnen een ‘Nee-lied’ geschreven met een van mijn cliënten. Vond hij superleuk!”
Dezelfde orthopedagoog gebruikt de zinnen wanneer ze aan bokscoaching doen. “Voor mij begint het met kwartetten en daarna op zo veel mogelijk creatieve manieren de zinnen gebruiken zodat ze inslijpen. Ik ben elke keer weer blij met de inspiratie.”
Combineren met de Wat zeg je dan-dobbelstenen: we hebben deze handige dobbelsteen ontworpen, waarmee je op een speelse manier allerlei sociale situaties kunt simuleren, voor het kind om mee te oefenen. Onze ervaring is dat kinderen dit heel leuk vinden om te doen en écht in de meedenkstand komen. Ook leuk om te doen in groepen. Als je elk kind één of meer keren laat gooien, dan pas je eigenlijk een soort ‘repetition by stealth’ toe. Ongemerkt ben je veel oefenstof aan het herhalen, terwijl de kinderen gewoon plezier maken.
Zelf een werkvorm bedacht? Deel die hieronder!
Tot zover voor nu, onze suggesties voor werkvormen voor Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! Zoals je ziet, zijn onze gebruikers nog véél creatiever in het bedenken van toepassingen dan wij. Heb jij zelf een werkvorm bedacht die misschien ook waardevol is voor anderen? Deel die dan in een comment hieronder. Daarmee help en inspireer je andere (professionele) opvoeders.
Alvast hartelijk bedankt!