Iemand maakt een fout… Wat doe je? Brand je die persoon helemaal af? Of reageer je begripvol? En hoe zou jij willen dat je kind, leerling of coachklant reageert op iemand die een fout maakt? In dit artikel reiken we een empathische benadering aan voor het omgaan met fouten van een ander.
“Iemand maakt een fout” was in januari 2024 het thema van de maandelijkse uitbreiding op Wat zeg je dan? Dát zeg je dan!, het kwartetspel voor sociale vaardigheden. Het spel is een leuk hulpmiddel voor kinderen bij het ontwikkelen van allerlei sociale vaardigheden. Onderaan dit artikel kun je het complete spel kosteloos downloaden om zelf te printen.
Fouten zijn onvermijdelijk
Passend omgaan met fouten is een belangrijke vaardigheid voor je kind, leerling of coachklant. Hij of zij krijgt immers onvermijdelijk te maken met fouten, vergissingen of flaters. Van zichzelf of een ander.
Hoe je passend omgaat met fouten is natuurlijk afhankelijk van de precieze context. De ene fout heeft ernstiger gevolgen dan de andere. Voor dit artikel gaan we uit van dagelijkse situaties waar kinderen mee te maken hebben. Daar kunnen fouten natuurlijk ongemak met zich meebrengen of (materiële) schade veroorzaken. Maar doorgaans staan er geen levens op het spel.
Met die context in het achterhoofd, reiken we een mini-stappenplan aan voor omgaan met fouten van een ander. En voor elke stap hebben we een kant-en-klaar zinnetje opgenomen in het kwartet. Hieronder lichten we elke stap toe aan de hand van de betreffende oneliner.
- Is dat de juiste aanpak? Als je iemand een fout ziet maken, dan is je reflex misschien om de ander op die fout te wijzen en hem/haar de betreffende taak uit handen te nemen. Jij weet immers wél hoe het moet. Dit zie je bij kinderen geregeld gebeuren in het klaslokaal of op het schoolplein. Maar: is de ander daar écht mee geholpen? Eerst een vraag stellen als “Is dat de juiste aanpak?” helpt de ander om zélf te ontdekken wat er beter kan. En dat sluit weer beter aan op de natuurlijke menselijke behoefte aan autonomie en competentie.
- Het is oké, fouten zijn normaal. Sommige kinderen lijken te denken dat de wereld vergaat als ze een fout maken. Dat maakt dat ze minder snel nieuwe dingen uitproberen. Hoe je over fouten maken denkt, heeft dus invloed op hoe gemakkelijk je iets nieuws leert en jezelf ontwikkelt. Daarom is het belangrijk om fouten maken te normaliseren. Een oneliner als “Het is oké, fouten zijn normaal” helpt daarbij en zorgt hopelijk voor een ontspannen omgang met fouten.
- Elke fout is een stap vooruit. Eigenlijk hebben we fouten nodig om écht iets te leren. Sommige van de grootste uitvindingen in de geschiedenis zijn per ongeluk gedaan. Fouten kunnen dus leiden tot nieuwe, creatieve oplossingen voor problemen. Vandaar de oneliner “Elke fout is een stap vooruit”, die helpt om een fout om te draaien naar leerervaring.
- Hoe kan dit voortaan anders? Even stilstaan en bewust ontdekken wat er te leren valt van een fout. Dat doe je met bijvoorbeeld de oneliner “Hoe kan dit voortaan anders?” Een vraag als deze maakt dat een fout een leerervaring wordt.
Dus, als je nu iemand een foutje ziet maken, dan is je eerste stap om die ander vragenderwijs zich daarvan bewust te maken. Vervolgens kun je hem/haar laten ontspannen door aan te geven dat fouten maken heel normaal is. Sterker nog: je kunt laten weten dat elke fout een kans is om te groeien. En tot slot kun je ontdekken hóe die fout is om te draaien naar een leerervaring. En dat doe je liefst ook weer vragenderwijs.
Dát is het stappenplan om op een passende, empathische manier om te gaan met fouten van een ander. Je kunt de vier oneliners gebruiken om je kind, leerling of coachklant hiermee te oefenen.
Combinatie met andere kwartetten
Dit kwartet over omgaan met andermans fouten is natuurlijk erg goed te combineren met andere kwartetten uit Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! Zo kun je het bijvoorbeeld ook met je kind, leerling of coachklant hebben over hulp aanbieden, om uitleg vragen, een fout rechtzetten, complimenten geven of succes vieren. Allemaal sociale vaardigheden die raken aan het maken van fouten en het leren daarvan.
Aan de slag met alle kwartetten?
Als je spelenderwijs aan de slag wilt met de sociale vaardigheden van je kind, leerling of coachklant, dan mag Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! eigenlijk niet ontbreken in je spellenkast. Met de oranje knop hieronder kun je de kosteloze zelf-printen-versie downloaden. Je krijgt meteen de eerste acht kwartetten in je mailbox. En in de dagen erna krijg je alle uitbreidingen die tot nu toe zijn ontvangen.
Geen zin om zelf te printen? Er zijn kant-en-klare gedrukte versies verkrijgbaar in de webwinkel.