Omgaan met teleurstellingen… Wij vinden dat zo’n belangrijke vaardigheid dat we er maar liefst twee kwartetten aan hebben gewijd in Wat zeg je dan? Dát zeg je dan!, het kwartetspel voor sociale vaardigheden. In dit artikel reiken we je nog eens vier kant-en-klare zinnetjes aan, inclusief achterliggende gedachte. Zodat jouw kind, leerling of coachklant passend kan leren omgaan met teleurstellingen.
We maakten eerder al dit kwartet over omgaan met teleurstellingen, waarin we de focus hebben gelegd op de eerste gevoelens van boosheid of verdriet. Dit keer gaan we het hebben over de stappen daarna: het in perspectief plaatsen van de gebeurtenis en kijken naar de toekomst.
Dit nieuwe kwartet is de uitbreiding van de maand juni 2024 op Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! Dit spel is een handig hulpmiddel om spelenderwijs sociale vaardigheden te oefenen met je kind, leerling of coachklant. Onderaan dit artikel kun je de kosteloze zelf-printen-versie van het spel downloaden. Al duizenden ouders, leerkrachten, kindercoaches en andere professionele opvoeders gingen je voor.
In perspectief plaatsen
Dan over omgaan met teleurstellingen. Als de eerste grote emoties geuit zijn, ontstaat ruimte om de teleurstellende gebeurtenis in perspectief te plaatsen. Je kind, leerling of coachklant kan hopelijk rustig nadenken over wat er precies is gebeurt, wat dat voor hem/haar betekent en hoe hij/zij ermee wil omgaan.
Let op: dit alles lukt echt pas als de eerste boosheid of het eerste verdriet weggeëbd. Zolang het kind nog erg boos of verdrietig is, heeft het geen zin om de gebeurtenis te relativeren. Sterker nog: waarschijnlijk werken pogingen daartoe juist averechts. Een gebeurtenis in perspectief plaatsen vraagt namelijk een bepaalde rust en cognitieve ruimte, die niet bestaan als het kind nog overstuur is. Kijk dus goed of je kind, leerling of coachklant er klaar voor is om over de gebeurtenis te praten.
Laten we de kant-en-klare zinnetjes uit het kwartet eens langslopen. En de bijbehorende strategie benoemen.
- Ik kan dit aan. Dit is een zinnetje dat je kind, leerling of coachklant vooral tegen zichzelf kan zeggen. Een vorm van positieve zelfspraak dus. Teleurstellende gebeurtenissen zijn niet leuk, maar meestal ook niet onoverkomelijk. Je kind mag over zichzelf geloven dat hij/zij de situatie passend kan afhandelen en weer te boven komt. In de illustratie bij dit zinnetje zie je een situatie waarbij een kind buitengesloten door andere kinderen. Dat kan gevoelens van verdriet of boosheid veroorzaken, maar eenmaal in rust kan het kind terugvallen op zijn/haar eigenwaarde. En beseffen dat hij/zij dit aankan en dat hij/zij andere opties heeft. Deze oneliner doet dus een beroep op de eigenwaarde van het kind en bestendigt die. Let trouwens ook op de ‘powerpose’ in het plaatje. Je kind, leerling of coachklant kan zichzelf al snel sterker voelen door sterk te gaan staan. Het werkt! Probeer het maar eens.
- Dit is niet het einde. Soms lijkt een teleurstellende gebeurtenis het einde van de wereld. Tot nu toe is dat nog nooit écht zo geweest 😉 Op het plaatje bij deze oneliner zie je hoe twee meisjes buiten de prijzen zijn gevallen bij een turnwedstrijd. Na de eerste teleurstelling daarover, is weer de vraag wat ze vervolgens gaan doen. Opgeven of doorzetten voor een volgende keer. Uitspreken dat een wedstrijd verliezen niet het einde van de wereld is of zelfs het einde van je turncarrière is, is een passende eerste stap.
- Het is nog steeds leuk. Dit zinnetje helpt je kind, leerling of coachklant om te kijken wat hij/zij nog wél aan waarde ervaart. In het voorbeeld zie je hoe twee jongens nog steeds met plezier aan voetballen doen, ook al hebben ze net een wedstrijd verloren met zes tegen nul.
Dit voorbeeld komt overigens direct uit het leven van Michiel Commandeur, de bedenker van Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! Hij heeft heel veel teleurstellingen moeten verwerken toen hij zijn zwarte band karate wilde halen. Keer op keer zakte hij voor het examen. Zijn leraar (sensei) wees hem steeds op het plezier dat Michiel ondanks alles beleefde aan het beoefenen van karate. Met of zonder zwarte band had karate betekenis voor hem. Die woorden van zijn leraar hielpen om gewoon lekker door te trainen. En die zwarte band is er uiteindelijk alsnog gekomen. Méér dan, zelfs. - Ik ga kijken hoe het wél kan. Met dit zinnetje zet je kind, leerling of coachklant de volgende stap bij het omgaan met teleurstellingen, namelijk het aanpassen van verwachtingen. Kijken wat wél kan. En hóe dan. Kortom: van teleurstellingen kun je veel leren en uiteindelijk sterker, beter of wijzer worden. Deze oneliner draagt bij aan het ontwikkelen van een groeimindset.
Combineren met andere kwartetten
Zoals altijd zijn de oneliners uit dit kwartet te combineren met die uit andere kwartetten. Vanzelfsprekend is het een krachtige combi met het eerste kwartet over omgaan met teleurstellingen. Maar ook de kwartetten over het uiten van boosheid of het uiten van verdriet zijn hier heel belangrijk. Het kwartet over loslaten en doorgaan helpt ook om teleurstellende gebeurtenissen achter zich te laten en de blik weer op de toekomst te richten. Als je kind, leerling of coachklant een plan wil maken voor een volgende keer, dan kan hij/zij daar hulp bij vragen en zichzelf aanmoedigen. Als een volgende poging succesvol blijkt, dan mag je kind, leerling of coachklant natuurlijk dat succes vieren.
Download het complete spel
Heb jij Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! al in je ‘gereedschapskist’? Je kunt het spel kosteloos downloaden met de oranje knop hieronder. Je krijgt meteen alle kwartetten uit de gedrukte edities van het spel. Plus allerlei leuke en handige uitbreidingen. Alles om gemakkelijk in gesprek te komen met je kind, leerling of coachklant over sociale vaardigheden.
Enneh… Als je geen zin hebt om zelf te printen, dan kun je in de webwinkel terecht voor de kant-en-klare gedrukte versies. Tip: je krijgt een mooie korting als je de zelf-printen-versie toch even download…