Nee zeggen tegen vrienden. Veel kinderen vinden dat heel erg moeilijk. In dit artikel lees je waarom dat zo is. En krijg je een paar handvatten waarmee je kind, leerling of coachklant kan leren om op een passende manier “Nee” te zeggen tegen vrienden.
“Nee zeggen tegen vrienden” is het thema van de uitbreiding in juli 2023 op Wat zeg je dan? Dát zeg je dan!, het kwartetspel voor sociale vaardigheden. Onderaan dit artikel kun je het complete spel kosteloos downloaden als zelf-printen-versie. In de webwinkel vind je de kant-en-klare gedrukte versies van het spel.
Maar waarom is “Nee” zeggen tegen vrienden nu zo waanzinnig moeilijk? Het antwoord ligt in de uiterst menselijke behoefte aan verbinding. Iedereen wil ergens bij horen. Zo zijn wij mensen geprogrammeerd. En zeker bij kinderen is die behoefte aan verbinding enorm sterk.
“Nee” zeggen tegen vrienden kan voor ons brein voelen als een bedreiging van die verbinding met anderen. “Nee” is een afwijzing, en wat als je die afwijzing keihard terugkrijgt en buitengesloten wordt van je groep? Daar is ons brein heel erg bang voor. Heel begrijpelijk, maar niet per sé nodig.
Er zijn namelijk ook situaties te bedenken waarin een “Nee” tegen je vrienden heel gepast is. Bijvoorbeeld wanneer die vriendjes iets willen doen waar je kind, leerling of coachklant zich echt niet prettig bij voelt. In dat geval is het belangrijk dat het kind zijn of haar grenzen bewaakt en op een passende manier “Nee” zegt, zelfs tegen vrienden of vriendinnetjes.
“Nee” zeggen met behoud van verbinding
Maar hoe zeg je “Nee”, zonder dat de verbinding echt gevaar loopt? Simpel: door het bij jezelf te houden en een alternatief aan te bieden. Op de kwartetkaartjes geven we daar een paar voorbeelden van.
Kaartje 1 en 2: je ziet een groepje jongens met een voetbal. Een van de jongens heeft niet zoveel met balspellen en wil eigenlijk iets anders doen. Hij zegt eerlijk dat voetballen niet echt zijn ding is. En vraagt of ze samen iets anders kunnen bedenken. Op deze manier is er geen sprake van een persoonlijke afwijzing van de andere jongens. En krijgt iedereen de kans om mee te denken over iets wat iedereen leuk vindt.
Let op: natuurlijk is er geen garantie op succes. Je ziet bijvoorbeeld op kaartje 2 hoe een van de jongens toch nog graag zou willen voetballen. Waar het om gaat is dat de jongens met elkaar in gesprek blijven. De oneliners op de kaartjes geven handvatten voor onderhandeling. En dat is verbinding.
Kaartje 3 en 4: je ziet een jongen die van plan is om fikkie te stoken. Niet per sé verkeerd, maar hier lijkt het niet erg veilig. Het meisje voelt zich daar niet prettig bij. Zij geeft dat met die letterlijke woorden aan. En draagt een andere activiteit aan, in dit geval samen spelen op een uitdagend klimtoestel.
Let op: ook hier is er geen garantie op succes. Als de andere activiteit (het klimtoestel) minder aantrekkelijk is dan wat de jongen voor ogen heeft (fikkie stoken), dan kan hij er alsnog voor kiezen om bij zijn eigen plan te blijven. Het meisje heeft in dat geval nog steeds duidelijk aangegeven hoe ze de situatie ervaart. En ze kan dan zelfverzekerd de situatie verlaten. Het eventuele verlies van verbinding is dan voor rekening van de jongen.
Zie je dat er een progressie zit in de ernst van de situaties op de kaartjes? Op kaartje 1 en 2 gaat het om een spel wat het jongetje niet leuk vindt om te doen. Vervelend, maar niet onoverkomelijk. En met ruimte voor onderhandeling. Op kaartje 3 en 4 gaat het om iets waar het meisje zich echt onprettig en onveilig bij voelt. Dat vraagt om een aanpak met minder ruimte voor onderhandeling.
“Nee” is een zin
Nog even dit over “Nee” zeggen. Het is natuurlijk ook voldoende om uitsluitend “Nee” te zeggen. Je kind, leerling of coachklant hoeft geen toelichting te geven. “Nee” is een zin. Punt! Meer over “Nee zeggen”, lees je hier.
Een andere belangrijke vaardigheid is het aangeven van grenzen. Ook daar hebben we een kwartet over opgenomen in Wat zeg je dan? Dát zeg je dan!
En tot slot: je kind, leerling of coachklant zal misschien zelf ook wel eens aan de ontvangende kant van “Nee” zitten. Omgaan met het “Nee” van een ander is ook iets wat kinderen mogen leren. En daarom hebben we daar dit kwartet over gemaakt.
Aan de slag met het complete spel?
Zo zie je dus dat Wat zeg je dan? Dát zeg je dan! waanzinnig veel handvatten aanreikt om je kind, leerling of coachklant te laten oefenen voor allerlei sociale situaties. Met de oranje knop hieronder kun je de kosteloze zelf-printen-versie van het spel downloaden. Al meer dan 2.600 ouders, leerkrachten, kindercoaches en andere (professionele) opvoeders gingen je voor.
Geen zin om zelf te printen? Kijk dan in de webwinkel voor de kant-en-klare gedrukte versies.